Dobry projekt, fundamentalna decyzja na lata

Elementarną potrzebą wszystkich ludzi jest posiadanie własnego miejsca do życia. Niekwestionowanym marzeniem większości z nas jest posiadanie własnego domu, będącego zwieńczeniem podejmowanych wysiłków. Dom ma zapewnić niezależność, dać poczucie bezpieczeństwa i odzwierciedlić aspiracje. Ma być również wyznacznikiem komfortu i statusu. Aby spełnił pokładane w nim nadzieję i marzenia, warto dobrze przygotować się do budowy, a wcześniej, szczególnie, do wyboru projektu.

Optymalny projekt, czyli dom na miarę

Dobry projekt będzie solidnym fundamentem planowanej inwestycji. Rzetelnie przygotowana dokumentacja pozwoli realnie oszacować koszty i czas realizacji budynku, zaś przemyślane rozwiązania funkcjonalne umożliwią ergonomiczne i ekonomiczne użytkowanie domu. Warto zatem poznać cechy dobrego projektu, aby wybudować dom funkcjonalny, estetyczny i oszczędny.

Na początek należy określić czy zależy nam na unikalnych rozwiązaniach – wtedy warto zamówić projekt indywidualny, czy stawiamy na czas, jakość i cenę – wtedy można wybrać coś z bogatej oferty projektów gotowych. Oferowane obecnie projekty z katalogów pozwalają szybko otrzymać dokumentację sprawdzoną przez wielu inwestorów za rozsądną cenę.

Warto jednak poświęcić trochę czasu na zdefiniowanie własnych potrzeb i oczekiwań, aby zamówiony projekt odpowiadał i możliwościom, i marzeniom.

Szeroki wachlarz propozycji polskich biur projektowych zawiera w tej chwili kilkanaście tysięcy domów. Duża rozpiętość propozycji, różny zakres opracowania dokumentacji oraz doświadczenia zawodowego projektantów sprawiają, że coraz trudniej podjąć świadomą decyzję. Dlatego warto zwrócić uwagę na pochodzenie projektu, markę dostawcy, możliwość skorzystania z dodatkowych usług takich jak uzyskanie pozwolenia na budowę czy nadzoru całego procesu budowy.

Kompleksowość usług pozwala często zweryfikować rzetelność i jakość oferty. Pomoc doświadczonego doradcy przyda się przede wszystkim podczas poszukiwania wymarzonego projektu. Wbrew pozorom, wyłuskanie tego jedynego i optymalnego projektu domu z tak dużej liczby propozycji, nie jest wcale łatwe. Dobrze poznać cechy optymalnego projektu.

Po pierwsze – dopasować projekt do działki

W dobrą działkę warto zainwestować więcej. Działka z dobrą infrastrukturą, usytuowaniem i dobrym sąsiedztwem szybko zrekompensuje większy wydatek związany z jej zakupem. Przy wybieraniu projektu należy sprawdzić zapisy obowiązującego planu miejscowego (lub decyzji o warunkach zabudowy) – co można będzie wybudować: w jakich odległościach, jakiej wysokości itp. Bardzo istotne są również wymiary działki i jej usytuowanie względem stron świata. Warto zatem sprawdzić, jak rozmieścić różne pomieszczenia, aby wykorzystać naturalne warunki otoczenia.

Warto wiedzieć! Po której stronie względem stron świata należy zaplanować różne pomieszczenia, aby odnieść jak najwięcej korzyści z naturalnego światła i innych warunków naturalnych terenu.

Wjazd na działkę od północy

Wjazd na działkę od północy jest korzystny. Przy takim usytuowaniu posesji od strony północnej warto przewidzieć pomieszczenia mniej nasłonecznione, takie jak: wejście do budynku, garaż, kuchnia, spiżarnia, łazienki, garderoby, pomieszczenia gospodarcze.

Wjazd na działkę od wschodu

Wjazd na działkę od wschodu również jest korzystny. Przy takiej konfiguracji dobrze będzie przewidzieć pomieszczenia wymagające mniejszego nasłonecznienia – kuchnię, jadalnię, sypialnie (dla „skowronków”), garderoby, spiżarnie, łazienki, pomieszczenia gospodarcze i strefę wejściową z garażem. Opcjonalnie można zastanowić się nad zaplanowaniem wejścia do domu z boku (od północy).

Wjazd na działkę od zachodu

Wjazd na działkę od zachodu jest już mniej korzystny. Takie ustawienie działki jest trudniejsze do zorganizowania. Strona zachodnia jest nasłoneczniona od godzin popołudniowych do wieczornych. Dla takiego usytuowania od strony wejścia powinny znaleźć się takie pomieszczenia jak salon, jadalnia czy sypialnie dzieci. Zazwyczaj jednak jest to trudne do przeprowadzenia. Rozwiązaniem może być odwrócenie domu w stosunku do linii drogi dojazdowej lub dostosowanie planu funkcjonalnego domu do potrzeb działki. Szeroka oferta projektów gotowych pozwala znaleźć wśród nich propozycje wpasowujące się w specjalne potrzeby inwestorów.

Wjazd na działkę od południa

Wjazd na działkę od południa jest najbardziej wymagający. Działka z takim ustawieniem w stosunku do drogi jest najtrudniejsza, jeśli chodzi o dopasowanie funkcji pomieszczeń budynku względem stron świata. Jest ustawiona dokładanie odwrotnie w stosunku do sytuacji idealnej – wjazdu od północy. Jednak również w tej sytuacji istnieje wiele sposobów poradzenia sobie z takim położeniem. Najłatwiej jest obrócić budynek, aby wejście do domu ustawić od wschodu, a w raz z nim inne pomieszczenia. Jeśli wymiary działki, jej kształt lub wielkość nie pozwalają na takie rozwiązanie, najlepiej szukać projektów gotowych przygotowanych specjalnie na działki z wejściem od południa.

Warto wiedzieć!

Jak optymalnie usytuować pomieszczenia względem stron świata.

• Kuchnia – najlepiej od północy lub wschodu.
• Jadalnia – od wschodu lub zachodu.
• Salon – od zachodu lub południa.
• Sypialnia rodziców – od wschodu lub zachodu (w zależności od typu aktywności: „skowronek” czy „sowa”).
• Pokoje dzieci – lepiej od zachodu lub południa (dłużej korzystamy wtedy z naturalnego światła; sypialnie dziecięce usytuowane od wschodu mogą nie mieć wystarczająco dużo słońca).
• Łazienka rodziców (wanna + kabina) – wystarczy od północy lub wschodu.
• Łazienka ogólnodostępna – wystarczy od północy lub wschodu.
• Toaleta – wystarczy od północy.
• Garderoba – od północy lub wschodu.
• Gabinet – od wschodu lub zachodu.
• Spiżarnia – od północy.
• Pomieszczenie gospodarcze – od północy.
• Garaże – wystarczy od północy.
• Tarasy – od wschodu (dla tych z wyjściem z kuchni), zachodu (najbardziej praktyczny) lub południa (bardzo słoneczny, wymagający dodatkowego zadaszenia).

Po drugie – określić wielkość i liczbę kondygnacji

Bardzo często mamy wyrobione zdanie na temat stylu, detali, czy charakteru budynku. Podświadomie wiemy co się nam podoba, czego nie lubimy, co zachwyca, a co męczy. Czasami trudno nam tę wiedzę zweryfikować i zwizualizować. Dlatego przydatna bywa rozmowa z architektem lub doradcą, który potrafi naprowadzić na ślad naszych prawdziwych potrzeb. Dzięki temu wyobrażenia można zestawić z realnymi potrzebami i możliwościami.

Określenie cech przyszłego domu warto rozpocząć od oszacowania jego powierzchni i ustalenia liczby kondygnacji budynku. W ustaleniu tych wielkości pomocne będą odpowiedzi na następujące pytania:

Ilu członków liczy nasza rodzina? Czy tworzymy rodzinę wielopokoleniową? Czy planujemy powiększenie rodziny w najbliższej przyszłości?

W zależności od liczby osób i ich wieku można założyć, że:

• Młode małżeństwo planujące mieć dzieci, jednak nie dysponujące dużym budżetem powinno przewidzieć następujący minimalny plan funkcjonalny – kuchnia z jadalnią i salonem, sypialnia rodziców z łazienką, dwie sypialnie dzieci (lub więcej, w zależności od indywidualnych planów) i ogólnodostępna łazienka, spiżarnia, garderoba, pomieszczenie gospodarcze (pralnia i kotłownia); tańszym rozwiązaniem – niż parterowy – będzie dom z użytkowym poddaszem.
• Małżeństwo z dwójką dzieci i dziadkami powinni zaplanować – kuchnię z jadalnią, salon, sypialnię rodziców z łazienką, sypialnię dziadków z łazienką i garderobą, sypialnie dzieci, ogólnodostępną łazienkę, spiżarnię, garderobę i pomieszczenia gospodarcze. Warto też zwrócić uwagę, aby sypialnię dziadków usytuować na parterze.
• Para szukająca domu na emeryturę może założyć budowę niewielkiego domu parterowego, posiadającego kuchnię, jadalnię, salon, sypialnię gospodarzy z łazienką i garderobą, dodatkowy pokój pełniący funkcję gabinetu lub pokoju gościnnego, mała łazienka z kabiną prysznicową, spiżarnia i pomieszczenie gospodarcze.

Warto wiedzieć!

W każdym przypadku warto wiedzieć, jaką optymalną powierzchnię powinny mieć poszczególne pomieszczenia, aby dom był wygodny:

• Kuchnia – ok. 12 m²,
• Jadalnia – ok. 15 m²,
• Salon – ok. 30 m²,
• Sypialnia rodziców – ok. 16 m²,
• Sypialnia – ok. 12 m²,
• Łazienka rodziców (wanna + kabina) – ok. 8 m²,
• Łazienka z kabiną – ok. 6 m²,
• WC – 2 m²,
• Garderoba – 4 m²,
• Gabinet – 9 m²,
• Spiżarnia – 2 m²,
• Pomieszczenie gospodarcze – 6 m²,
• Garaż jednostanowiskowy – 20 m²,
• Garaż dwustanowiskowy – 40 m²,

Podane powierzchnie to średnie wartości, pozwalające cieszyć się ich wygodnym użytkowaniem na co dzień. Istnieje możliwość zaplanowania większych pomieszczeń, należy jednak liczyć się z większymi kosztami budowy i użytkowania.

Optymalnym rozwiązaniem dla rodziny czteroosobowej będzie dom o wielkości ok. 120-150 m² Powierzchni użytkowej.

Średni koszt budowy 1 m² wynosi od 2000 zł i uzależniony jest od wybranej technologii budowy i regionu, w którym ma być budowany dom.

Warto wiedzieć!

Dla osób starszych lub niepełnosprawnych zawsze lepszym rozwiązaniem będzie usytuowanie wszystkich pomieszczeń na jednej kondygnacji.

Dom parterowy z użytkowym poddaszem jest tańszy – w budowie i użytkowaniu – niż dom parterowy. Każdy metr powierzchni użytkowej to dodatkowy koszt – wybudowania i utrzymania.

Po trzecie – zaplanować wszystkie strefy domu

Budynek jednorodzinny ma spełniać wiele funkcji. Dobrze rozplanowane wnętrza umożliwiają sprawną komunikację w środku budynku i jasno wytyczają strefy użytkowe mieszkańców. Najczęściej spotykanym podziałem jest podział na strefę dzienną i nocną w budynku. Obie ściśle związane są funkcjami, które pełnią.

Strefa dzienna

Strefa dzienna (oficjalna) to pomieszczenia wspólne, użytkowane przez wszystkich członków rodziny. Najczęściej znajdują się one na parterze. Zazwyczaj należą do nich kuchnia, jadalnia, salon, ogólnodostępna łazienka lub wc, gabinet, domowa biblioteka czy pokój gościnny. Często stosowanym rozwiązaniem pozwalającym zwiększyć optycznie powierzchnię strefy dziennej jest łączenie ze sobą różnych pomieszczeń – kuchni z jadalnią, albo salonu z biblioteką itp. Dzięki takim zabiegom udaje się zaoszczędzić dodatkowe metry potrzebne w innym przypadku na ciągi komunikacyjne.

Strefa nocna

Strefa nocna (intymna) to część domu wyodrębniona specjalnie na potrzeby mieszkańców. Najczęściej znajduje się ona na piętrze, użytkowym poddaszu lub w oddzielnej części w domu parterowym. Zazwyczaj należą do niej sypialnie domowników, wraz z łazienkami i garderobami. To strefa zazwyczaj nie dostępna dla gości, której główną funkcją jest wypoczynek, relaks, czy hobby. W takim przypadku można tu zaplanować gabinet, pracownię, albo pokój rekreacyjny z sauną. Często rolę pokoju rodzinnego przejmuje przestronny hol.

Ciągi komunikacyjne

Domowa komunikacja to aspekt często pomijany podczas wyboru projektu. Warto jednak bliżej przyjrzeć się specyficznym potrzebom tej strefy, aby zaplanowany dom był wygodny i funkcjonalny. Ciągi komunikacyjne powinny ułatwiać poruszanie się po budynku i łączyć ze sobą różne pomieszczenia, intuicyjnie wytyczając szlaki między nimi. Łącznie cała strefa nie powinna zabierać więcej niż 15% całej powierzchni budynku. W zakres tej przestrzeni wchodzą – strefa wejściowa, wiatrołap, przedsionek, hol, korytarze i schody.

Oprócz bardzo konkretnych pomieszczeń wymienionych powyżej, w których funkcja komunikacyjna jest pierwszoplanowa, szczególną uwagę należy zwrócić również na komunikację w strefie dziennej, która jako reprezentacyjna część domu, częściej odwiedzana przez osoby z zewnątrz, powinna być od razu czytelna dla gości.

W ramach innych pomieszczeń warto zwrócić uwagę na elementy ograniczające swobodne poruszanie się takie jak np. słupy konstrukcyjne na poddaszu, nieregularny kształt pomieszczeń, czy wąskie korytarze. Szczególnie warto przyjrzeć się komunikacji z tarasem i zaplanować ją najmniej inwazyjnie w stosunku do głównej funkcji danego pomieszczenia i uwzględniającej połączeni pomiędzy nim a innymi pomieszczeniami np. taras-kuchnia (które prawdopodobnie będzie często wykorzystywane), taras-salon, taras-toaleta itp. W każdym przypadku nadrzędnym celem projektanta powinna być wygoda użytkowników.

Podsumowując – znaleźć dom odpowiadający wyobrażeniom

Znając wymogi posiadanej działki, zalecenia wynikające z planu miejscowego oraz własnych potrzeb dotyczących programu funkcji pomieszczeń, wielkości domu i liczby kondygnacji warto zastanowić się co się nam podoba. W obecnych warunkach nie jest to trudne. Kolorowe wizualizacje pomagają określić własne upodobania, sprawdzić jaki styl i charakter domu nam odpowiadają. Czy ma to być dom tradycyjny nawiązujący do stylistyki wiejskich dworków, dom klasyczny wpisujący się w rozwiązania podmiejskich rezydencji czy nowoczesny, korzystający ze współczesnych trendów i technologii.

Należy zwrócić uwagę na kształt dachu, rodzaje wykuszy, lukarn, opaski wykończeniowe wokół okien lub drzwi, dodatkowe zadaszenia nad wejściem i tarasem, balkony. To istotne elementy zewnętrzne budynku, do których powinniśmy być przekonani nie tylko ze względu na gust sąsiadów, ale głównie ze względu na nasze potrzeby estetyczne. Jeśli więc lubisz styl nowoczesny, nie staraj się na siłę wpasować w tradycyjne rozwiązania większości sąsiadów na ulicy. Weź za to pod uwagę istniejące możliwości nawiązania do sąsiednich budynków – rodzajem użytych materiałów, kolorystyką pokrycia dachowego, tynku, czy elementami tzw. małej architektury wokół domu (np. ogrodzeniem, garażem wolnostojącym, czy altanom).

Pamiętajmy! Budowany dom musi zaspokajać nasze potrzeby i wpasowywać się w otaczający go krajobraz. Wszystko zaś trzeba osadzić w konkretnym budżecie, przewidzianym na wybudowanie domu. Często najłatwiej i najszybciej jest porozmawiać ze specjalistą, który podzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem, aby planowany dom okazał się prawdziwym spełnieniem marzeń.