Poczuj miętę

Mięta to aromatyczna roślina o właściwościach leczniczych, znana i wykorzystywana przez człowieka od tysięcy lat. Na różnych kontynentach można spotkać kilkadziesiąt jej gatunków, różniących się od siebie kształtem listków, kolorem, smakiem, zapachem i właściwościami.

Miętę stosuje się w dolegliwościach żołądkowych i infekcjach górnych dróg oddechowych; może uspokajać, działać przeciwwymiotnie, dezynfekująco i odświeżająco. Zawiera olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy, karoten, rutynę, witaminy A i C oraz cenne pierwiastki: żelazo, magnez, wapń i potas. Warto poznać właściwości i potencjał tej małej roślinki, którą z łatwością możemy samodzielnie wyhodować – we własnym ogrodzie lub na parapecie.

Miętowe podstawy

Jest to bylina wieloletnia pochodząca z obszarów śródziemnomorskich i zachodnich rejonów Azji, aktualnie rosnąca praktycznie wszędzie. Osiąga wysokość od 30 cm do 1 m. W zależności od gatunku wydaje drobne kwiaty o barwie białej, liliowej lub różowej. Jej kwitnienie przypada na czerwiec i lipiec. Istnieje wiele gatunków mięty – znanych jest blisko 40. Najpopularniejszy z nich to mięta pieprzowa, będąca skrzyżowaniem mięty nadwodnej z miętą zieloną. Właściwości lecznicze mięty znane są już od starożytności i chętnie wykorzystywane w Grecji, Rzymie, w Chinach i Egipcie.

Mięta ma szerokie zastosowanie jako zioło lecznicze. Pobudza apetyt i działa przeciwskurczowo, pomaga także w leczeniu problemów żołądkowych. Jako zioło o działaniu uspokajającym wykorzystywana jest w leczeniu migren, nerwobólów, bezsenności; może być używana do dezynfekcji i znieczulenia, a także dzięki właściwościom antyseptycznym i rozrzedzającym – podczas przeziębienia.

Z mięty pieprzowej wytwarza się olejek wykorzystywany w przemyśle chemicznym, spożywczym, perfumeryjnym, farmaceutycznym i tytoniowym. Charakterystyczny smak i zapach odnajdziemy np. w słodyczach, gumie do żucia czy paście do zębów. Największa zawartość olejku w roślinie występuje tuż przed jej kwitnieniem, ścina się wtedy całe rośliny na szerokość dłoni nad ziemią i suszy. Staranność suszenia wpływa na jakość ziela. Na bieżące potrzeby używane są świeże liście mięty, w których zawartość olejków jest największa.

Jako przyprawa świeża i suszona jest chętnie stosowana zwłaszcza w kuchniach na Bałkanach i na Bliskim Wschodzie. Stanowi dodatek do faszerowanych warzyw, ryżu, grilowanych mięs, charakterystycznych dla tamtego regionu gołąbków zawijanych w liście winogron; suszoną miętą posypuje się humus i inne potrawy ze zbóż i roślin strączkowych.

Mięta dobrze komponuje się z wieloma różnymi produktami spożywczymi: warzywami (np. młodymi ziemniakami, pomidorami, marchwią, groszkiem), jogurtami, zupami, nadaje świeżość dressingom do sałatek, łączy się z mrożonymi deserami z owocami.

Popularnością cieszy się lekki, słodzony napar mięty (herbata miętowa) jako orzeźwiający, a przy tym smaczny i zdrowy napój (pół łyżeczki rozdrobnionej mięty zalewa się szklanką wrzącej wody, a następnie trzyma pod przykryciem przez 10-15 minut).

Warunki uprawy mięty

Stanowiskiem odpowiednim do jej uprawy jest ciepłe i słoneczne miejsce, ale bez większych problemów poradzi sobie też w półcieniu.

Wysiewa się ją w marcu lub kwietniu, lub wykorzystuje ukorzenione sadzonki (od kwietnia do połowy maja), które sadzi się w żyznej, próchnicznej glebie. Najczęściej spotykany gatunek mięty – miętę pieprzową – rozmnaża się wegetatywnie, czyli przez sadzonki z rozłogów lub otrzymywane ze szczytów pędów. Sadzonki powinny być umieszczone w rowkach na głębokości ok. 7 cm. Rozkłada się je skośnie na dnie rowka co 20 cm i przykrywa ziemią, a następnie ziemię dociska ręką, tak by nad powierzchnią była widoczna tylko część sadzonki – jej wierzchołek. Głębsze sadzenie zapewnia mięcie korzystanie z wody zawartej w glebie, a to przyspiesza jej przyjęcie się i powoduje bujniejszy wzrost.

Ponieważ mięta jest rośliną bardzo łatwo się rozrastającą, zalecana jest jej uprawa jednoroczna i przenoszenie sadzonek co roku na inne miejsce. W wyjątkowo korzystnych warunkach – przy zasilaniu kompostem i starannym pieleniu – można miętę pozostawić w jednym miejscu przez dwa lata. Regularne przycinanie mięty sprzyja jej rozkrzewianiu się.

Jak posadzić miętę w ogrodzie czy na działce?

Mięta to roślina ziołowa, która lubi wilgotne i żyzne gleby oraz umiarkowane nasłonecznienie. Oto kroki, jak posadzić miętę w ogrodzie:

1. Wybierz miejsce: Wybierz miejsce w ogrodzie, które jest nasłonecznione przez kilka godzin dziennie, ale jednocześnie jest również częściowo zacienione, aby chronić miętę przed nadmiernym nasłonecznieniem. Mięta potrzebuje wilgoci, ale zbyt duża ilość słońca może ją przesuszyć.
2. Przygotuj glebę: Mięta wymaga żyznej i wilgotnej gleby, więc przed posadzeniem należy upewnić się, że gleba jest dobrze nawodniona i przepuszczalna dla wody. Przed sadzeniem warto także dodać do gleby kompost lub nawóz organiczny, aby dostarczyć roślinie wystarczającą ilość składników odżywczych.
3. Wybierz sadzonki: Możesz kupić gotowe sadzonki mięty w sklepie ogrodniczym lub wyhodować je samodzielnie z nasion.
4. Sadzenie: Wykop dziurki na głębokość około 10-15 cm, umieść w nich sadzonkę mięty i zasyp ją ziemią. Upewnij się, że ziemia jest dobrze przyciśnięta wokół sadzonki i że zostawiasz wystarczającą przestrzeń między roślinami.
5. Podlewanie: Mięta wymaga regularnego podlewania, aby utrzymać glebę wilgotną. W ciągu pierwszych kilku tygodni po posadzeniu należy podlewać ją codziennie, a następnie zmniejszyć częstotliwość podlewania, gdy roślina zacznie rosnąć i ugruntuje się w ziemi.
6. Pielęgnacja: Mięta jest łatwa w pielęgnacji i nie wymaga specjalnych zabiegów. W czasie wzrostu warto usunąć przekwitnięte kwiaty, aby zachęcić roślinę do dalszego kwitnienia. W przypadku silnego wzrostu warto też przyciąć roślinę, aby zachować jej ładny kształt i zwiększyć produkcję liści.

Pamiętaj, że mięta jest rośliną inwazyjną, która może rozprzestrzeniać się szybko i łatwo. Dlatego najlepiej jest posadzić ją w pojemnikach lub w ograniczonej przestrzeni w ogrodzie, aby uniknąć jej niekontrolowanego rozprzestrzeniania się.

Dodatkowe korzyści z posiadania mięty w ogrodzie

Jeśli preferujemy ekologiczną uprawę ogrodu, nie stosujemy chemii do nawożenia ani ochrony roślin, uprawa może być bardziej narażona na ataki szkodników czy patogenów. Warto wtedy potraktować rosnące w ogrodzie zioła jako sprzymierzeńców w walce z nimi, niektóre gatunki ziół – w tym mięta – chronią bowiem przed rozwojem pewnych chorób, odstraszają szkodniki. Mięta działa odstraszająco m.in. na bielinka kapustnika czy pchełki ziemne. Mięta w ogrodzie odstraszy też meszki, mrówki, komary czy muchy. Sposobem na uniknięcie wizyty bądź pozbycie się natarczywych owadów z domu jest zawieszenie wiązek świeżej mięty.