Poczuj miętę
Spis treści
Mięta to aromatyczna roślina o właściwościach leczniczych, znana i wykorzystywana przez człowieka od tysięcy lat. Na różnych kontynentach można spotkać kilkadziesiąt jej gatunków, różniących się od siebie kształtem listków, kolorem, smakiem, zapachem i właściwościami.
Miętę stosuje się w dolegliwościach żołądkowych i infekcjach górnych dróg oddechowych; może uspokajać, działać przeciwwymiotnie, dezynfekująco i odświeżająco. Zawiera olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy, karoten, rutynę, witaminy A i C oraz cenne pierwiastki: żelazo, magnez, wapń i potas. Warto poznać właściwości i potencjał tej małej roślinki, którą z łatwością możemy samodzielnie wyhodować – we własnym ogrodzie lub na parapecie.
Miętowe podstawy
Jest to bylina wieloletnia pochodząca z obszarów śródziemnomorskich i zachodnich rejonów Azji, aktualnie rosnąca praktycznie wszędzie. Osiąga wysokość od 30 cm do 1 m. W zależności od gatunku wydaje drobne kwiaty o barwie białej, liliowej lub różowej. Jej kwitnienie przypada na czerwiec i lipiec. Istnieje wiele gatunków mięty – znanych jest blisko 40. Najpopularniejszy z nich to mięta pieprzowa, będąca skrzyżowaniem mięty nadwodnej z miętą zieloną. Właściwości lecznicze mięty znane są już od starożytności i chętnie wykorzystywane w Grecji, Rzymie, w Chinach i Egipcie.
Mięta ma szerokie zastosowanie jako zioło lecznicze. Pobudza apetyt i działa przeciwskurczowo, pomaga także w leczeniu problemów żołądkowych. Jako zioło o działaniu uspokajającym wykorzystywana jest w leczeniu migren, nerwobólów, bezsenności; może być używana do dezynfekcji i znieczulenia, a także dzięki właściwościom antyseptycznym i rozrzedzającym – podczas przeziębienia.
Z mięty pieprzowej wytwarza się olejek wykorzystywany w przemyśle chemicznym, spożywczym, perfumeryjnym, farmaceutycznym i tytoniowym. Charakterystyczny smak i zapach odnajdziemy np. w słodyczach, gumie do żucia czy paście do zębów. Największa zawartość olejku w roślinie występuje tuż przed jej kwitnieniem, ścina się wtedy całe rośliny na szerokość dłoni nad ziemią i suszy. Staranność suszenia wpływa na jakość ziela. Na bieżące potrzeby używane są świeże liście mięty, w których zawartość olejków jest największa.
Jako przyprawa świeża i suszona jest chętnie stosowana zwłaszcza w kuchniach na Bałkanach i na Bliskim Wschodzie. Stanowi dodatek do faszerowanych warzyw, ryżu, grilowanych mięs, charakterystycznych dla tamtego regionu gołąbków zawijanych w liście winogron; suszoną miętą posypuje się humus i inne potrawy ze zbóż i roślin strączkowych.
Mięta dobrze komponuje się z wieloma różnymi produktami spożywczymi: warzywami (np. młodymi ziemniakami, pomidorami, marchwią, groszkiem), jogurtami, zupami, nadaje świeżość dressingom do sałatek, łączy się z mrożonymi deserami z owocami.
Popularnością cieszy się lekki, słodzony napar mięty (herbata miętowa) jako orzeźwiający, a przy tym smaczny i zdrowy napój (pół łyżeczki rozdrobnionej mięty zalewa się szklanką wrzącej wody, a następnie trzyma pod przykryciem przez 10-15 minut).
Warunki uprawy mięty
Stanowiskiem odpowiednim do jej uprawy jest ciepłe i słoneczne miejsce, ale bez większych problemów poradzi sobie też w półcieniu.
Wysiewa się ją w marcu lub kwietniu, lub wykorzystuje ukorzenione sadzonki (od kwietnia do połowy maja), które sadzi się w żyznej, próchnicznej glebie. Najczęściej spotykany gatunek mięty – miętę pieprzową – rozmnaża się wegetatywnie, czyli przez sadzonki z rozłogów lub otrzymywane ze szczytów pędów. Sadzonki powinny być umieszczone w rowkach na głębokości ok. 7 cm. Rozkłada się je skośnie na dnie rowka co 20 cm i przykrywa ziemią, a następnie ziemię dociska ręką, tak by nad powierzchnią była widoczna tylko część sadzonki – jej wierzchołek. Głębsze sadzenie zapewnia mięcie korzystanie z wody zawartej w glebie, a to przyspiesza jej przyjęcie się i powoduje bujniejszy wzrost.
Ponieważ mięta jest rośliną bardzo łatwo się rozrastającą, zalecana jest jej uprawa jednoroczna i przenoszenie sadzonek co roku na inne miejsce. W wyjątkowo korzystnych warunkach – przy zasilaniu kompostem i starannym pieleniu – można miętę pozostawić w jednym miejscu przez dwa lata. Regularne przycinanie mięty sprzyja jej rozkrzewianiu się.
Jak posadzić miętę w ogrodzie czy na działce?
Mięta to roślina ziołowa, która lubi wilgotne i żyzne gleby oraz umiarkowane nasłonecznienie. Oto kroki, jak posadzić miętę w ogrodzie:
- Wybierz miejsce: Wybierz miejsce w ogrodzie, które jest nasłonecznione przez kilka godzin dziennie, ale jednocześnie jest również częściowo zacienione, aby chronić miętę przed nadmiernym nasłonecznieniem. Mięta potrzebuje wilgoci, ale zbyt duża ilość słońca może ją przesuszyć.
- Przygotuj glebę: Mięta wymaga żyznej i wilgotnej gleby, więc przed posadzeniem należy upewnić się, że gleba jest dobrze nawodniona i przepuszczalna dla wody. Przed sadzeniem warto także dodać do gleby kompost lub nawóz organiczny, aby dostarczyć roślinie wystarczającą ilość składników odżywczych.
- Wybierz sadzonki: Możesz kupić gotowe sadzonki mięty w sklepie ogrodniczym lub wyhodować je samodzielnie z nasion.
- Sadzenie: Wykop dziurki na głębokość około 10-15 cm, umieść w nich sadzonkę mięty i zasyp ją ziemią. Upewnij się, że ziemia jest dobrze przyciśnięta wokół sadzonki i że zostawiasz wystarczającą przestrzeń między roślinami.
- Podlewanie: Mięta wymaga regularnego podlewania, aby utrzymać glebę wilgotną. W ciągu pierwszych kilku tygodni po posadzeniu należy podlewać ją codziennie, a następnie zmniejszyć częstotliwość podlewania, gdy roślina zacznie rosnąć i ugruntuje się w ziemi.
- Pielęgnacja: Mięta jest łatwa w pielęgnacji i nie wymaga specjalnych zabiegów. W czasie wzrostu warto usunąć przekwitnięte kwiaty, aby zachęcić roślinę do dalszego kwitnienia. W przypadku silnego wzrostu warto też przyciąć roślinę, aby zachować jej ładny kształt i zwiększyć produkcję liści.
Pamiętaj, że mięta jest rośliną inwazyjną, która może rozprzestrzeniać się szybko i łatwo. Dlatego najlepiej jest posadzić ją w pojemnikach lub w ograniczonej przestrzeni w ogrodzie, aby uniknąć jej niekontrolowanego rozprzestrzeniania się.
Dodatkowe korzyści z posiadania mięty w ogrodzie
Jeśli preferujemy ekologiczną uprawę ogrodu, nie stosujemy chemii do nawożenia ani ochrony roślin, uprawa może być bardziej narażona na ataki szkodników czy patogenów. Warto wtedy potraktować rosnące w ogrodzie zioła jako sprzymierzeńców w walce z nimi, niektóre gatunki ziół – w tym mięta – chronią bowiem przed rozwojem pewnych chorób, odstraszają szkodniki. Mięta działa odstraszająco m.in. na bielinka kapustnika czy pchełki ziemne. Mięta w ogrodzie odstraszy też meszki, mrówki, komary czy muchy. Sposobem na uniknięcie wizyty bądź pozbycie się natarczywych owadów z domu jest zawieszenie wiązek świeżej mięty.